Na de gemeenteraadsverkiezingen van maart dit jaar moet Goirle nog meer inzetten op duurzaamheid. Het is een toverwoord in de politiek. Ook in Goirle. Wie de programma’s van de partijen die meedoen aan de verkiezingen leest, krijgt het vaak onder ogen. De ambities spatten ervan af. In de landelijke cijfers duurzame gemeente is Goirle van middenmoter (6,4) terrein aan het verliezen. De teller van 2021 staat nu op 6,3. Op welke gebieden blijft de gemeente achter als de jaren 2019 – 2021 erbij worden genomen?
Vervoer – transport
In het onderzoek naar duurzaamheid van gemeenten in Nederland spelen 25 meetpunten een rol. Een daarvan is verkeer, vervoer en transport. Omdat de elektrische auto een steeds belangrijkere rol gaat spelen, zijn de laadpaalvoorzieningen van een gemeente een onderwerp dat ertoe doet.
Figuur 1 Indicatoren om de duurzaamheid van een gemeente, hier Goirle, te bepalen. Bron: https://gdindex.nl/
Op dit moment zijn er 41 publieke laadpalen in Goirle en 15 semi-publieke. Semi-publieke laadpalen zijn oplaadpunten van verenigingen van eigenaren of ingericht op bedrijventerreinen. Daarnaast zijn er natuurlijk inwoners die op eigen terrein een oplaadpunt hebben, maar daar heeft de gemeente geen zicht op. Het aantal openbare oplaadpunten neemt toe door particuliere aanvragen (van inwoners met een elektrische auto die niet op hun eigen terrein kunnen parkeren) en de plaatsing van laadpalen op strategische plaatsen. In dat verband is het interessant om te weten dat de gemeente Goirle onderdeel is van een Europese primeur. De gemeente is nog bezig met de inventarisatie op welke plekken energieproducent Vattenfall oplaadpunten gaat aanleggen.
Figuur 2 Oplaadpunten Goirle, publiek en privé. Bron: Google.
Sinds kort is de gemeente gestopt met het plaatsen van een bordje bij de laadvoorziening, omdat omwonenden vaak bezwaar maakten. Goirle werkt nu samen met Vattenfall die op eigen kosten een laadvoorziening neerzet, op aanvraag van bewoners.
Reactie van wethouder Tess van de Wiel (CDA) : “Laadpalen gaan iets normaals worden. De aankondigingsborden leiden in de praktijk tot bezwaren die heel vaak ongegrond zijn. Dat leidt tot kosten en een lang proces. Dat is niet meer van deze tijd. We willen onze dienstverlening verbeteren door het proces te versnellen. Daarom publiceren we de vergunning op de gebruikelijke manier en zetten we geen borden meer neer.”
Hernieuwbare energie
Ook op het punt van de inzet van hernieuwbare energie laat de gemeente Goirle nog steekjes vallen. Onder deze vorm van energie wordt verstaan energie uit wind, waterkracht, zon, bodem, buitenluchtwarmte en biomassa. Volgens het onderzoek kan dat in Goirle worden verbeterd. De vraag is hoe? Er loopt een onderzoek of de plaatsing van één of meer windmolens in combinatie met zonne-energie en opslagcapaciteit bij de plas bij de Baars mogelijk is. Daarbij worden ook aspecten als klimaat, bodem, natuur, biodiversiteit, circulariteit, recreatie en mobiliteit meegenomen. Een petitie tegen de komst van windmolens bij De Baars in Goirle is bijna duizend keer getekend. Bewoners zijn er niet gerust op. Zij begonnen hun acties met de Stichting Tegenwind Goirle. Op de website van Tegenwind Goirle is een overzicht te vinden van politieke partijen in Goirle die de Hoge Wal een (on)geschikte locatie vinden voor windmolens van 250 meter hoog.
Verantwoordelijk wethouder Liselotte Franssen (Lijst Riel Goirle) maakte bekend dat Goirle nog maar aan het begin staat van een proces van inrichting van windmolens op het grondgebied. Wel heeft de wethouder op 8 oktober vorig jaar van Goirle en acht Midden-Brabantse gemeenten, drie waterschappen en de provincie in de Tweede Kamer gepresenteerd. Het sleutelwoord daar was ‘samenwerking’. Het antwoord op de vraag uit welke hoek de wind jaarlijks het meeste waait, kan het KNMI beantwoorden. In de database van het instituut kan de gemiddelde windrichting van meetpunt Gilze-Rijen worden berekend. Op jaarbasis komt de wind het meeste uit zuid en zuidwestelijke richting. Hoe staat de partij Lijst Riel Goirle in deze kwestie?
“Lijst Riel Goirle is geen voorstander van losse windmolens verspreid door ons landschap of plaatsing van windmolens in de natuurgebieden. Wij kiezen daarom voor een mix van groot- en kleinschalige energieopwekking, zoals een cluster van windmolens en de aanleg van zonneweides in combinatie met nieuwe natuur. Lijst Riel Goirle vindt het belangrijk dat dit zorgvuldig en op verantwoorde wijze gebeurt. Dorpsgenoten moeten enthousiast worden gemaakt en worden uitgenodigd om constructief mee te denken. Zij mogen geen overmatige last hebben van de nieuwe energiebronnen.”
Reactie van wethouder Franssen (LRG) over de alternatieve mogelijkheden van hernieuwbare energie:
“Met elkaar hebben we een flinke opgave op het gebied van duurzaamheid. Door energie te besparen en duurzaam op te wekken. Door alleen onze bestaande huizen te verduurzamen komen we er niet. Door de toenemende energiebehoefte en de afbouw van aardgas is grootschalige duurzame energieopwekking noodzakelijk. We moeten iets en dat kunnen we niet alleen én dat heeft gevolgen voor onze woon- en leefomgeving. De omgeving gaat veranderen. Voorop staat dat we inwoners betrekken bij het proces. Zorgvuldigheid staat daarbij voorop. Ik weet dat deze grote en langdurige trajecten soms lastig te volgen zijn. We zijn altijd bereid om uitleg te geven.”
Burgers laten meedenken
Op het gebied van burgerparticipatie ofwel het laten meedenken en – doen door burgers, scoort Goirle in 2021 onder het gemiddelde op de meetpunten van duurzaamheid. Waar kunnen burgers over meedenken? Over allerlei kwesties die te maken hebben met de duurzame inrichting van de openbare ruimte. Tot 2025 is een contingent van 1.000 woningen begroot, gelet op de bouwplannen die zijn ingediend. Zo zijn er onder meer in De Bakertand, op het Van Besouwterrein, Van Puijenbroek – en in het Barbara Benz Park (voormalig De Bocht-terrein) woningen begroot. Daarvan zou een flink aantal bestemd moeten zijn voor starters en senioren. Waarom een flink deel? Wie naar de bevolkingsopbouw van Goirle kijkt in de jaren 2019 – 2021 ziet dat er gemiddeld meer jongeren en senioren in Goirle en Riel wonen.
Van Besouw-project tussen Kerkstraat en Nieuwe Leije in Goirle.
Verder is ruim 70 procent van alle woningen in Goirle koopwoning. Het krijgen van een huurwoning in Goirle en Riel heeft heel wat voeten in de aarde. Van de totale woningvoorraad van woningcorporatie Leijstromen (9829) ligt 26 procent in Goirle. Dat is goed voor 2526 wooneenheden in de gemeente Goirle. Wie het overzicht van koop- en huurwoningen erbij haalt, ziet dat er op alle fronten tekorten zijn. Wat zijn de standpunten van de VVD over duurzaamheid en het eigen woningbezit in de gemeente. Het programma vermeldt:
“Wij streven naar energieneutraliteit bij het ontwikkelen van De Bakertand, de Zuidrand van en de verdere invulling van het centrum van. Ontwerpbestemmingsplannen dienen tijdig en transparant met belanghebbende inwoners te worden gecommuniceerd.”
Wie de plannen leest over woningbouw in De Bakertand ontkomt niet aan de indruk dat er heel wat ambities zijn, maar de concrete plannen om dat doel te bereiken staan niet in de plannen. Er is sprake van zonnepanelen, van drijvende panelen op de Oostplas, maar nergens zijn de harde cijfers te vinden als de zon niet schijnt. Ook niet als het salderen (het terugleveren van geproduceerde energie) door de overheid wordt afgebouwd of afgeschaft. Van de andere plannen is het onmogelijk te achterhalen wat de energie- en duurzaamheidsambities zijn.
Reactie van verantwoordelijk wethouder Johan Swaans (VVD) portefeuillehouder van het project Bakertand over het laten meedenken van de burgers van Goirle over de beloofde transparantie rondom woningbouw in Goirle:
“Samen met Bakertand BV en de omgeving maakt Goirle een mooie nieuwe wijk aan de rand van de gemeente. Bakertand wordt een groene, duurzame wijk. Binnen tien jaar komen er ruim 700 huizen. Huur- en koopwoningen, in verschillende prijsklassen, voor iedereen van starter tot senior. Bij de ontwikkeling van de wijk is veel aandacht voor duurzaamheid, mobiliteit, ecologie, energiezuinigheid en klimaat.
Momenteel verwerkt de gemeente de inspraakreacties op het voorontwerpbestemmingsplan. In deze fase zijn nog niet alle details uitgewerkt. Er lopen nog onderzoeken. Goirle is bezig met de uitwerking van onderdelen zoals de warmtevoorziening. De inspraakreacties komen terecht in het ontwerpbestemmingsplan. Uiteindelijk neemt de gemeenteraad een besluit over het bestemmingsplan. Waarschijnlijk net na de zomervakantie. Dan kan de bouw van de eerste woningen naar verwachting starten in 2023. “